Over ons
De Schoolstarterskit is een initiatief van VBS en bureau Common Ground.
VBS is een vereniging van algemeen bijzondere scholen in het primair, voortgezet en speciaal onderwijs. Wij zijn belangenbehartiger, helpdesk en verbinder. Veel van onze leden zijn eenpitters, kleine schoolbesturen en scholen met een eigen (pedagogische) identiteit. VBS komt op voor het waarborgen van de vrijheid van onderwijs: het recht van ouders om kinderen te laten onderwijzen op een manier die past bij hun opvattingen.
Eigenzinnige scholen, eigentijds onderwijs
Kijkend naar algemeen bijzondere scholen en leden van VBS, zie je een divers palet. Er bestaat een grote verscheidenheid aan scholen en pedagogische richtingen. Al bijna 100 jaar succesvol ‘eigenzinnig en eigentijds’ is een belangrijk overkoepelend kenmerk van algemeen bijzondere scholen en leden van VBS. Pionieren en pedagogisch ondernemerschap zit in hun DNA. Wat kenmerkt onze leden nog meer? Wat maakt ze eigenzinnig en eigentijds en wat is de meerwaarde daarvan? In onze folder ‘Eigenzinnige scholen, eigentijds onderwijs’ lees je de kenmerkende aspecten van de organisatie en het onderwijs van VBS-leden.
Vrijheid van onderwijs
VBS komt op voor de vrijheid van onderwijs: het recht van ouders om kinderen te laten onderwijzen op een manier die past bij hun opvattingen. De diversiteit in onze samenleving en het gegeven dat ieder kind anders is, vragen om scholen met een eigen karakter en visie. Het eigen karakter komt tot stand wanneer ouders en anderen zelf het initiatief nemen om een school te stichten. Dit kan dankzij artikel 23 van de Grondwet, dat het (algemeen) bijzonder onderwijs mogelijk maakt.
Wat doet VBS voor haar leden?
Voor haar leden is VBS belangenbehartiger, helpdesk en verbinder. Bij alles wat we doen, handelen we vanuit betrokkenheid en deskundigheid. VBS verzorgt voor haar leden adviezen en cursussen op maat. Onze eigen adviseurs en onze samenwerkingspartners kennen de scholen en komen daardoor snel tot een geschikte aanpak. Lees meer over advies en cursussen op maat.
Oprichter ECNAIS
Voor VBS stopt de vrijheid van onderwijs niet bij de Nederlandse grenzen. VBS bepleit ook in Europese context de vrijheid van onderwijs. Dat gebeurt via de European Council of National Associations of Independent Schools (ECNAIS), waarvan VBS één van de oprichters is.
Bureau Common Ground is een onderzoeks- en adviesbureau voor het onderwijs. We voeren projecten uit die complex zijn en moed vragen, en hebben ons gespecialiseerd in burgerschapsonderwijs en een lerend stelsel. We geloven dat het mogelijk is om het systeem weer te laten werken voor docenten en leerlingen, in plaats van andersom. Dat doen we in al onze projecten, trainingen en onderwijsprogramma’s. De kennis die we opdoen, delen we vervolgens in publicaties.
Hoe staat bureau Common Ground tegenover de vrijheid van onderwijs?
Hoewel de vrijheid van onderwijs een groot goed vindt, moet zij volgens bureau Common Ground niet absoluut zijn. Bij publieke bekostiging hoort immers publieke verantwoording. Daarom vindt Bureau Common Ground het logisch dat er eisen aan scholen worden gesteld. Ten eerste aan de kwaliteit van het onderwijs: daar ziet de onderwijsinspectie op toe. Daarnaast hebben scholen de taak om leerlingen op hun leven in onze democratische samenleving voor te bereiden. Daarom is het bevorderen van democratisch burgerschap ook een eis die aan iedere school gesteld kan worden, ongeacht richting.
Missie
Met de Schoolstarterskit hebben VBS en bureau Common Ground een drieledige missie:
1) Het proces van schoolstichting vergemakkelijken, onder meer door huidige wet- en regelgeving inzichtelijk te maken en praktische tips te geven.
2) Een platform bieden voor potentiële, huidige en recente schoolstichters en alle overige geïnteresseerden.
3) Een vorm van actie-onderzoek mogelijk maken door initiatiefnemers van de Schoolstarterskit gebruik te laten maken. Zo verkrijgen we inzicht in de belangrijkste knelpunten en mogelijke oplossingen met het oog op toekomstige wetgeving.
Kortom, met Schoolstarterskit willen we de vrijheid van onderwijs een zetje in de rug geven.
Vrijheid van onderwijs
Onderwijsvrijheid is het recht van ouders om kinderen te laten onderwijzen op een manier die past bij hun opvattingen, zonder dat de staat bepaalde denkbeelden oplegt. Het is een internationaal recht dat in meerdere verdragen is vastgelegd, waaronder het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens.
Sinds 1917 staat in artikel 23 van de Grondwet dat bijzonder en openbaar onderwijs door de overheid in gelijke mate gefinancierd moet worden. Nederland heeft daarmee een uniek systeem dat steunt op twee pijlers: bijzonder onderwijs en openbaar onderwijs.
Bijzonder onderwijs
Bijzonder onderwijs houdt in dat particulieren, zoals ouders en levensbeschouwelijke groepen, een stichting of vereniging oprichten om onderwijs te verzorgen vanuit hun waarden. Het kan om religieuze waarden gaan, maar dat hoeft niet. Ouders spelen in deze initiatieven een cruciale rol. Zij staan aan de wieg van de school en zijn vaak betrokken op bestuursniveau. We spreken van algemeen bijzonder onderwijs, als het onderwijs niet aan een religie of levensbeschouwing is verbonden. Algemeen bijzonder onderwijs gaat uit van de gelijkwaardigheid van levensbeschouwingen.
Openbaar onderwijs
De overheid, vaak een gemeente, neemt het initiatief en bestuurt zelf de scholen of besteedt dit uit. Zij stelt zich neutraal op ten opzichte van godsdienst en levensbeschouwing.
Pleidooi VBS
VBS pleit bij politiek en overheid voor het waarborgen van de vrijheid van onderwijs. Ouders moeten maximale ruimte krijgen bij het kiezen van een school voor hun kind. Ook moeten zij een nieuwe school kunnen stichten. VBS begeleidt initiatiefnemers.
Door de vrijheid van onderwijs
Zijn ouders, leerkrachten en andere betrokken burgers in staat om zelf een school te stichten, en in aanmerking te komen voor publieke bekostiging. Dat komt de inhoudelijke innovatie en diversiteit in het onderwijs ten goede.
Zijn ouders, leerkrachten en andere betrokken burgers in staat om onderwijs te organiseren dat in lijn is met hun (levensbeschouwelijke) waarden. Dat kunnen zowel religieuze als niet-religieuze waarden zijn. Dat komt de (levensbeschouwelijke) diversiteit ten goede.
Dankwoord
Onze dank gaat uit naar alle initiatiefnemers van recente gestichte scholen voor hun tijd, gedeelde ervaringen en inzichten. In het bijzonder bedanken we alle initiatiefnemers voor het delen van hun ervaringen en inzichten: Jacqueline Braak (Vrije school Castricum), Jet Meelker (De Eigen Wijs Wormer), Eva Vesseur (Klein Amsterdam), Sella van de Griend (Happy Kids), Selma Niland (LEF), Inge Bodingius (Hei & Bos). Daarnaast bedanken we het ministerie van OCW en DUO.